اثرات زیست محیطی شهرک صنعتی بزرگ شیراز بر منابع آب، خاک و رسوب دشت قره باغ

غلظت فلزات سنگین در نمونه های آب زیرزمینی و سطحی، خاک و رسوبات محدوده شهرک صنعتی شیراز برای بررسی آلودگی ناشی از استقرار صنایع، فعالیت های کشاورزی و شهرنشینی مورد مطالعه قرار گرفت. نمونه برداری از خاک در سه عمق متفاوت صورت گرفت. عناصر ni، as، mo، cu، pb و zn غنی شدگی بیشتری را در عمقهای a و c در مقایسه با عمق b نشان می دهند. بررسی ضریب آلودگی و ضریب آلودگی اصلاح شده بر اساس غلظت زمینه خاک، آلودگی متوسط را برای pb، zn، co، ni و as و آلودگی قابل توجه را برای pb نشان می دهد. نتایج ضریب غنی شدگی نشان داد که ni،co و mo نمونه های خاک در مقایسه با سایر عناصر سنگین، دارای مقادیر بالاتری می باشند. بررسی ضریب آلودگی در رسوبات s1 برای 8 عنصر انتخابی آلودگی متوسط، در رسوبات s2 برای عناصر cu، zn و pb آلودگی قابل توجه و برای مولیبدن آلودگی بالا را نشان می دهد. محاسبه ضریب غنی شدگی بیانگر بالا بودن مقدار mo و as در رسوبات s1 و zn، cu، mo و pb در رسوبات s2 است. نتایح تحلیل مولفه اصلی (pca) برای نمونه های رسوب و خاک نشان می دهد که هیدروکسیدهای fe و al و مقدار رس نقش مهمی در جذب و توزیع فلزات سنگین دارند. بررسی کیفیت آب سطحی و زیرزمینی بیانگر نامناسب بودن آب بیشتر نمونه ها برای مصارف شرب و کشاورزی می باشد. نتایج نشان می دهد که فرایندهای انحلال کانی، نفوذ آب شور، آب برگشتی کشاورزی و فعالیت های انسانزاد کنترل کننده ترکیب شیمیایی آب سطحی و زیرزمینی در محدوده شهرک می باشد. تحلیل مولفه اصلی در نمونه های آب برای عناصر cu، pb، zn، as و mo بیشتر منشا انسانزاد و برای ni و co منشا زمین زاد را نشان می دهد. برای حفظ و بهبود کیفیت خاک، رسوب و آب نیاز است که مواردی مانند احداث سیستم جمع آوری و تصفیه پساب، مدیریت پسماند، بهینه سازی مصرف کودهای شیمیایی و پمپاژ مناسب آب در دشت قره باغ صورت گیرد.